رسانههای اجتماعی یک تجربه نسبتا جدید برای روان انسان است. از آنجایی که شبکههای اجتماعی هر سال و هر نسل در زندگی مردم بیشتر جا افتاده است، بسیار مهم است که ما تأثیر کامل هر شبکه اجتماعی بر سلامت روانمان را درک کنیم. گزارش جدیدی با نام Status Of Mind توسط انجمن سلطنتی بهداشت عمومی در بریتانیا منتشر شده است. این تحقیق اثرات رسانههای اجتماعی را بر سلامت روان جوانان بررسی میکند. پس از بررسی تقریباً ۱۵۰۰ نفر بین ۱۴ تا ۲۴ سال، یافتههای آنها تصویر واضحی از نحوه تأثیرگذاری رسانههای اجتماعی مختلف بر مسائل سلامت روان، از جمله اضطراب، افسردگی، محرومیت از خواب ارائه کرد.
در این تحقیق مشخص شد که تاثیرات منفی اینستاگرام بیشترین تاثیر را بر سلامت روان جوانان دارد. برنامه محبوب اشتراکگذاری عکس تأثیر منفی بر تصویر بدن و خواب میگذارد. قلدری و FOMO (ترس از دست دادن) را افزایش میدهد و منجر به احساس بیشتر اضطراب، افسردگی و تنهایی میشود. تاثیرات مثبت اینستاگرام شامل ابراز وجود، هویت شخصی، ساختن جامعه و حمایت عاطفی است.
اینستاگرام
اینستاگرام، یک برنامه اشتراکگذاری عکس مبتنی بر موبایل، از زمان آغاز به کار خود در اکتبر ۲۰۱۰، به سرعت به یک SNS پیشرو تبدیل شده است. به طور متوسط روزانه بیش از ۶۰ درصد از کاربران اینستاگرام وارد سایت میشوند. همچنین کاربران در سراسر جهان ۹۵ میلیون عکس و ویدیو را به روز میکنند. اینستاگرام بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه جذب میکند. جوانان اکثریت کاربران را تشکیل میدهند.
نظریه مقایسه اجتماعی که توسط فستینگر (۱۹۵۴) ایجاد شد، بیان میکند که افراد انگیزه ذاتی برای ارزیابی دقیق نظرات و تواناییهای خود دارند. اگر ارزیابیهای عینی در دسترس نباشد، افراد خود را با افراد دیگر مقایسه میکنند. فرض اصلی این نظریه این است که افراد میخواهند توانایی ها و نظرات خود را ارزیابی کنند. یکی از راههای تحقق این خواسته مقایسه خود با افراد دیگر است.
محتواهای اینستاگرام
طبق تحقیقات انجام شده میتوان به این نتیجه رسید که در اینستاگرام عکسها و پستهایی که در معرض دید بقیه افراد قرار داده میشود بر اساس هویت شخص برقرار است و نه رابطه شخص با افراد و برای نشان دادن خود است و نه برقراری روابط اجتماعی.
محققان استدلال کردند که در اینستاگرام افراد صیقلیترین و مثبتترین شخصیتهای زندگی اجتماعی خود، از جمله خود شخص و اطرافیان خود را به نمایش میگذارد و این تصور را ایجاد میکند که این عکسها نشان دهنده زندگی واقعی فرد میباشد. بنابراین اینگونه عملکردها به ایجاد قضاوت خود فرد با زندگی که مورد نمایش قرار داده شده که اغلب غیرواقعی هستند میپردازد و به تحریک احساسات منفی از جمله افسردگی و اضطراب میشود. با اینحال در نتیجه گیری نهایی به یکسری از موارد مانند سن، جنس و شخصیت افراد نیز توجه باید کرد. گاه ممکن است این سری از برداشتهای منفی فقط مختص یک سن خاص و یا یک جنس باشد.
نتیجه کلی اینکه استفاده نادرست از فضای مجازی همچون اینستاگرام میتواند در برخی افراد افسردگی و اضطراب را به همراه داشته باشد.